ترانگزامیک اسید برای پوست ؛ معجزه ضدلک جدید در روتین مراقبتی

ترانگزامیک اسید برای پوست چیست؟ معرفی علمی و کاربردهای جدید

ترانگزامیک اسید (Tranexamic Acid) در ابتدا به عنوان یک داروی ضدخونریزی و کمک‌کننده به لخته‌سازی خون شناخته می‌شد، اما طی سال‌های اخیر،
پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که این ترکیب در حوزه مراقبت از پوست نیز عملکردی فوق‌العاده دارد.
این ماده با مهار مسیرهای تولید ملانین، یکی از موثرترین درمان‌های غیرتهاجمی برای لک، ملاسما، تیرگی آفتاب‌سوختگی، و لک‌های ناشی از التهاب (PIH) محسوب می‌شود.

محبوبیت جهانی ترانگزامیک اسید به دلیل ترکیبی از اثربخشی بالا، عوارض بسیار کم، سازگاری با انواع پوست و قدرت روشن‌کنندگی تدریجی است.
امروزه تقریباً تمام برندهای مطرح دنیا سرم یا کرم‌های روشن‌کننده حاوی این ماده را تولید می‌کنند.

ترانگزامیک اسید چیست و چگونه عمل می‌کند؟

این ترکیب یک شکل سنتزی از اسید آمینه لیزین است. عملکرد اصلی آن مهار آنزیمی به نام پلاسمین است که نقش کلیدی در ارسال پیام‌های ملانین‌ساز دارد.
با کاهش پلاسمین، پیام‌های تحریک تولید ملانین کمتر شده و لک‌ها به‌تدریج محو می‌شوند.

• مهار انتقال ملانین از ملانوسیت به کراتینوسیت
• کاهش التهاب‌های پوستی که باعث تیره‌شدن پوست می‌شوند
• کاهش پاسخ پوست به اشعه UV

تفاوت ترانگزامیک اسید خوراکی و موضعی

ترانگزامیک اسید در دو فرم استفاده می‌شود:

• خوراکی: بسیار قوی ولی فقط با تجویز پزشک. برای درمان ملاسماهای شدید استفاده می‌شود.
• موضعی: ایمن‌تر، مناسب استفاده روزانه و دارای عوارض حداقلی. در سرم‌ها و کرم‌ها کاربرد دارد.

چرا ترانگزامیک اسید برای پوست محبوب شده است؟ (تحلیل ترند جهانی)

طبق گزارش مجله Dermatology Times، ترانگزامیک اسید طی ۳ سال اخیر، سریع‌ترین رشد مصرف را در دسته درمان لک داشته است.
این ماده به دلیل قدرت روشن‌کنندگی بالا و عوارض پایین، جایگزین ملایم‌تری برای هیدروکینون شناخته می‌شود.

مطالعات سال ۲۰۱۹ نشان دادند که «ترانگزامیک اسید ۵٪ همان میزان اثر هیدروکینون ۳٪ را دارد» اما با عوارض بسیار کمتر.

مزایای ترانگزامیک اسید برای پوست (کاملاً علمی)

مزایای این ترکیب توسط سازمان‌های علمی معتبر مانند NIH و PubMed تأیید شده است.
تقریباً در تمام مطالعات، این ماده جایگاه ویژه‌ای در درمان لک دارد.

تأثیر ترانگزامیک اسید بر لک‌های تیره و ملاسما

ترانگزامیک اسید یکی از معتبرترین و موفق‌ترین درمان‌ها برای:

• ملاسما
• لک‌های ناشی از بارداری
• لک‌های هورمونی
• تیرگی‌های کهنه

در یک مطالعه ۱۲ هفته‌ای، ۶۵٪ افراد کاهش قابل توجه ملاسما را گزارش کردند.

نقش ترانگزامیک اسید در درمان لک‌های ناشی از آفتاب

این ترکیب با مهار پاسخ التهابی UV، از تشکیل تیرگی‌های آفتابی جلوگیری کرده و در درمان لک‌های ناشی از نور خورشید بسیار مؤثر است.

ترمیم سد دفاعی پوست و کاهش التهاب

این ماده به ترمیم لایه محافظ پوست کمک می‌کند.
پوست‌های حساس، روزاسه‌دار و ملتهب پاسخ بسیار خوبی به این ترکیب نشان می‌دهند.

تأثیر بر اریتما، قرمزی و لک‌های پس از آکنه

براساس مطالعه سال ۲۰۲۲، استفاده منظم از سرم ترانگزامیک اسید در کاهش قرمزی‌های باقی‌مانده پس از جوش (PIE) بسیار موثر است.

مزایای ترکیب ترانگزامیک اسید با ویتامین C

ترکیب این دو ماده یک اثر ضدلک دوگانه ایجاد می‌کند:

• ویتامین C: جلوگیری از آسیب رادیکال‌های آزاد و ساخت کلاژن
• ترانگزامیک اسید: مهار تولید ملانین

به همین دلیل بسیاری از سرم‌های روشن‌کننده، این دو ماده را کنار هم استفاده می‌کنند.

ترانگزامیک اسید برای چه مشکلات پوستی مناسب است؟

ترانگزامیک اسید یکی از مؤثرترین مواد درمانی برای روشن‌سازی پوست و کاهش لک است. این ترکیب با مهار مسیر تولید ملانین و کاهش التهاب، برای طیف وسیعی از مشکلات پوستی مناسب است.
بر اساس مطالعات معتبر dermatology، این ماده نه‌تنها لک‌های سطحی، بلکه لک‌های عمیق و مزمن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

ملاسما و لک‌های عمیق

مطالعات نشان داده‌اند که ترانگزامیک اسید یکی از بهترین جایگزین‌ها برای درمان ملاسما است.
این ماده در درمان ملاسماهای هورمونی، لک‌های ناشی از بارداری و تیرگی‌های قدیمی پوست بسیار مؤثر است و نسبت به هیدروکینون عوارض کمتری دارد.

لک‌های ناشی از آفتاب یا افزایش سن

قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض اشعه UV باعث تیره‌شدن پوست و ایجاد لکه‌های آفتابی می‌شود.
ترانگزامیک اسید با جلوگیری از ارسال سیگنال‌های ملانین‌ساز و کاهش پاسخ‌های التهابی پوست، این لک‌ها را به‌تدریج روشن می‌کند.

PIH (لک‌های پس از التهاب و آکنه)

پی‌آی‌اچ یا لک پس از التهاب، معمولاً بعد از جوش یا آسیب پوستی ایجاد می‌شود.
ترانگزامیک اسید با کاهش التهاب و مهار انتقال ملانین، بهترین گزینه برای از بین بردن لکه‌های قهوه‌ای و قرمزی باقی‌مانده از جوش است.

روزاسه، قرمزی و التهاب‌های مزمن

شواهد علمی نشان می‌دهد که این ماده به‌دلیل خواص ضدالتهابی، برای کاهش قرمزی‌های مزمن و علائم روزاسه مفید است.
با بهبود سد دفاعی پوست، شدت التهاب و احساس سوزش نیز کمتر می‌شود.

تیرگی دور چشم (بررسی علمی)

اگرچه همه متخصصان استفاده از ترانگزامیک اسید در اطراف چشم را توصیه نمی‌کنند، اما برخی تحقیقات نشان داده‌اند که این ماده در کاهش تیرگی‌های ناشی از تجمع ملانین مؤثر است.
بهتر است از محصولاتی استفاده شود که مخصوص ناحیه زیر چشم فرموله شده‌اند.

نحوه استفاده از ترانگزامیک اسید در روتین مراقبت از پوست

برای اینکه ترانگزامیک اسید بهترین اثر را روی پوست بگذارد، لازم است به ترتیب استفاده، غلظت و ترکیبات همراه آن توجه شود.
استفاده اصولی، احتمال تحریک پوست را به حداقل می‌رساند و باعث افزایش اثربخشی می‌شود.

بهترین غلظت ترانگزامیک اسید برای استفاده خانگی

فرمولاسیون‌های موجود در بازار معمولاً شامل غلظت ۲٪، ۳٪ و ۵٪ هستند.
برای شروع، غلظت ۲–۳٪ مناسب است؛ افراد با لک‌های شدیدتر می‌توانند به‌مرور از غلظت ۵٪ استفاده کنند.

ترتیب صحیح استفاده در روتین صبح یا شب

ترانگزامیک اسید را می‌توان هم صبح و هم شب استفاده کرد، اما استفاده شبانه توصیه رایج‌تر است.

• پاکسازی پوست
• تونر ملایم
• سرم ترانگزامیک اسید
• مرطوب‌کننده
• در روتین صبح: ضدآفتاب با SPF حداقل ۳۰

ترکیبات قابل استفاده همراه ترانگزامیک اسید (C، نیاسینامید، AHA)

ترانگزامیک اسید به‌خوبی با برخی ترکیبات روشن‌کننده و ضدالتهاب هم‌افزایی دارد:

• ویتامین C: ترکیب بسیار قوی برای درمان لک‌های آفتاب‌سوختگی
• نیاسینامید: کاهش التهاب و کمک به یکنواخت شدن رنگ پوست
• AHAها: کمک به جذب بهتر ترانگزامیک اسید از طریق لایه‌برداری سطحی

ترکیبات ممنوع هنگام مصرف ترانگزامیک اسید

اگرچه این ماده ملایم است، اما ترکیب آن با برخی اسیدهای قوی می‌تواند باعث تحریک پوست شود:

• رتینول و رتینوئیدهای قوی
• اسیدهای لایه‌بردار غلیظ (بیش از ۱۰٪)
• بنزوئیل پراکسید در افراد حساس

بهتر است هنگام استفاده از ترانگزامیک اسید، روتین پوستی ساده و ملایم باشد.

ترانگزامیک اسید برای پوست چه عوارضی دارد؟

اگرچه ترانگزامیک اسید یکی از ملایم‌ترین و ایمن‌ترین ترکیبات ضدلک محسوب می‌شود،
اما مانند هر ماده فعال پوستی، ممکن است در برخی افراد باعث تحریک خفیف شود.
دانستن عوارض احتمالی به شما کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری از این ماده استفاده کنید.

تحریک، قرمزی و پوسته‌ریزی

در روزهای ابتدایی استفاده، برخی افراد ممکن است درجاتی از قرمزی، خشکی یا پوسته‌ریزی خفیف را تجربه کنند.
این عوارض معمولاً موقتی هستند و با کاهش تعداد دفعات مصرف برطرف می‌شوند.

• قرمزی خفیف
• خشکی موقت
• کمی پوسته‌ریزی به‌ویژه در پوست‌های حساس

عوارض مصرف خوراکی و تفاوت با عوارض موضعی

ترانگزامیک اسید خوراکی، یک داروی پزشکی برای درمان خونریزی است و عوارض قوی‌تری نسبت به مصرف موضعی دارد:

• احتمال لخته‌ خون (در افراد مستعد)
• تهوع یا دل‌درد
• سرگیجه

اما ترانگزامیک اسید موضعی تقریباً هیچ‌کدام از این عوارض را ندارد و برای مصرف روزانه ایمن‌تر است.

چه افرادی نباید از ترانگزامیک اسید استفاده کنند؟ (هشدار طبق مقالات پزشکی)

طبق یافته‌های علمی، افراد زیر باید در مصرف این ماده احتیاط کنند یا قبل از استفاده با پزشک مشورت نمایند:

• افراد دارای سابقه لخته خون یا ترومبوز
• افراد با بیماری‌های قلبی–عروقی
• زنان باردار (بدون تجویز متخصص)
• افرادی که از داروهای ضدانعقاد خون استفاده می‌کنند

در استفاده موضعی، خطر بسیار کمتر است، اما برای پوست‌های بسیار حساس، شروع آهسته توصیه می‌شود.

مقایسه ترانگزامیک اسید با درمان‌های ضدلک دیگر

ترانگزامیک اسید یکی از مواد ضدلک نوین است، اما برای انتخاب بهترین درمان، باید آن را با سایر ترکیبات مؤثر در روشن‌سازی پوست مقایسه کرد.
در ادامه، تفاوت‌های علمی آن با مشهورترین مواد ضدلک بررسی شده است.

مقایسه با هیدروکینون

هیدروکینون قوی‌ترین درمان ضدلک تهاجمی است، اما عوارض آن زیاد بوده و برای مصرف طولانی‌مدت مناسب نیست.
ترانگزامیک اسید اثر مشابهی دارد اما با ایمنی بالاتر و عوارض کمتر.

مقایسه با آزلائیک اسید

آزلائیک اسید برای درمان لک، جوش و قرمزی مناسب است.
ترانگزامیک اسید در درمان لک‌های عمیق قوی‌تر عمل می‌کند، اما آزلائیک اسید برای پوست‌های حساس مناسب‌تر است.

مقایسه با ویتامین C

ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی و روشن‌کننده سطحی است، اما اثر آن نسبت به ترانگزامیک اسید آهسته‌تر است.
ترکیب هر دو ماده نتیجه بسیار بهتری ایجاد می‌کند و بسیاری از محصولات حرفه‌ای این دو را کنار هم قرار می‌دهند.

مقایسه با لایه‌بردارهای AHA و BHA

AHA و BHA‌ها لک‌ها را از طریق لایه‌برداری کاهش می‌دهند، در حالی‌که ترانگزامیک اسید مسیر تولید ملانین را مهار می‌کند.
به همین دلیل ترکیب آنها باعث نتیجه سریع‌تر و پایدارتر می‌شود.

جدول مقایسه عملکرد هر ماده

بهترین محصولات ترانگزامیک اسید برای پوست  (ایرانی و خارجی)

با افزایش محبوبیت ترانگزامیک اسید برای درمان لک‌های پوستی، برندهای معتبر ایرانی و خارجی
محصولات متنوعی بر پایه این ماده عرضه کرده‌اند. انتخاب محصول مناسب، به نوع پوست و شدت لک بستگی دارد.
در این بخش، بهترین سرم‌ها، کرم‌ها و محصولات مناسب پوست‌های حساس معرفی می‌شوند.

سرم‌های ضدلک حاوی ترانگزامیک اسید

• سرم ضدلک خارجی: سرم‌های ۳% تا ۵% ترانگزامیک اسید از برندهایی مانند The Inkey List، SkinCeuticals و Murad.
• سرم ضدلک ایرانی: برندهای نظیر درماتیپیک، لافارر، سی‌گل و ژنوبایوتیک که فرمولاسیون ملایم و اقتصادی دارند.

کرم‌های لک‌بر تخصصی

کرم‌های حاوی ترانگزامیک اسید معمولاً برای استفاده شب طراحی می‌شوند و به کاهش لک‌های عمقی کمک می‌کنند.
این کرم‌ها معمولاً همراه با ترکیبات مکمل مانند نیاسینامید، آزلائیک اسید و ویتامین C تولید می‌شوند.

محصولات مناسب پوست حساس

برای پوست حساس، محصولات با غلظت کمتر (۲٪ تا ۳٪) و فاقد الکل، عطر و AHAها مناسب‌تر هستند.
برندهایی مثل Skinceuticals و برخی محصولات ایرانی جدید، فرمولاسیون اختصاصی برای پوست حساس دارند.

جدول معرفی محصولات با درصد و مزایا

ترانگزامیک اسید برای پوست‌ های مختلف

اثرگذاری ترانگزامیک اسید برای انواع پوست متفاوت است. شناخت ویژگی پوست خود، به انتخاب بهترین محصول و زمان مصرف کمک می‌کند.

پوست چرب

پوست چرب معمولاً لک‌های التهابی بیشتری دارد. ترانگزامیک اسید با کاهش التهاب و مهار تولید ملانین، گزینه بسیار مناسبی برای این پوست است.
محصولات سبک مانند سرم‌های ژلی توصیه می‌شوند.

پوست خشک

برای پوست خشک، محصولات حاوی مرطوب‌کننده مانند هیالورونیک اسید و سرامید در کنار ترانگزامیک اسید انتخاب بهتری هستند.
این ترکیب از خشکی و پوسته‌ریزی جلوگیری می‌کند.

پوست حساس

افراد با پوست حساس بهتر است از محصولات با غلظت پایین‌تر (۲٪ تا ۳٪) استفاده کنند.
همچنین، شروع مصرف باید یک روز در میان باشد تا پوست به ماده عادت کند.

پوست مختلط

برای پوست مختلط، سرم‌های ۳٪ تا ۵٪ بهترین انتخاب هستند، زیرا در نواحی چرب لکه‌های تیره را کاهش می‌دهند و در نواحی خشک حساسیت ایجاد نمی‌کنند.

بررسی علمی برای پوست تیره

مطالعات نشان داده‌اند که ترانگزامیک اسید برای پوست‌ های تیره (فتوتایپ ۴ تا ۶) بسیار مؤثر است و احتمال PIH در این افراد را کاهش می‌دهد.
اثر این ماده ملایم‌تر از هیدروکینون است و خطر ایجاد لک جدید را کمتر می‌کند.

تجربه بالینی و تحقیقات علمی درباره ترانگزامیک اسید

ترانگزامیک اسید یکی از معدود ترکیباتی است که در چندین مطالعه معتبر طی سال‌های اخیر به عنوان درمان مؤثر ملاسما و لک‌های مقاوم معرفی شده است.

نتایج مطالعات ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ درباره ملاسما

بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ بیش از ۱۵ پژوهش بین‌المللی نشان داد که این ماده می‌تواند شدت ملاسما را ۴۰ تا ۷۵ درصد کاهش دهد.
اثرگذاری آن پس از ۸ تا ۱۲ هفته مصرف مداوم قابل مشاهده است.

بررسی اثربخشی ۵% ترانگزامیک اسید در مقایسه با ۳% هیدروکینون

در یک مطالعه بالینی، ترانگزامیک اسید ۵٪ اثری مشابه هیدروکینون ۳٪ داشت، اما عوارض جانبی بسیار کمتری نشان داد.
این موضوع باعث شد بسیاری از متخصصان پوست، این ماده را جایگزین مناسب برای هیدروکینون معرفی کنند.

تأثیر مصرف طولانی‌مدت بر روشن‌سازی پوست

مصرف منظم این ماده به مدت ۳ تا ۶ ماه موجب:

• کاهش یکنواخت لک‌های عمقی
• بهبود بافت و لطافت پوست
• کاهش التهابات پوستی

آمار رضایت مصرف‌کنندگان از این ماده

طبق بررسی‌های انجام‌شده در سال ۲۰۲۱، بیش از ۷۸٪ کاربران پس از ۱۲ هفته مصرف منظم، کاهش قابل توجهی در لک مشاهده کردند.
این میزان رضایت، ترانگزامیک اسید را تبدیل به یکی از محبوب‌ترین مواد ضدلک جهان کرده است.

سوالات متداول درباره ترانگزامیک اسید برای پوست

آیا ترانگزامیک اسید برای همه انواع پوست مناسب است؟

بله. طبق مطالعات علمی، ترانگزامیک اسید یکی از امن‌ترین ترکیبات ضدلک است و برای تمام انواع پوست
(خشک، چرب، مختلط و حساس) قابل استفاده می‌باشد. تنها نکته مهم، انتخاب غلظت مناسب و شروع مصرف تدریجی است.

چند بار در هفته باید استفاده شود؟

برای افراد مبتدی، استفاده سه بار در هفته توصیه می‌شود. پس از سازگاری پوست، می‌توان مصرف را به
روزانه افزایش داد. در محصولات قوی‌تر (۳٪ به بالا)، بهتر است مصرف فقط شب‌ها باشد.

آیا در دوران بارداری و شیردهی قابل استفاده است؟

مصرف موضعی ترانگزامیک اسید در بارداری و شیردهی معمولاً بی‌خطر گزارش شده است، اما

قبل از استفاده حتماً باید با پزشک متخصص مشورت شود.

این ماده نسبت به هیدروکینون انتخاب ایمن‌تری محسوب می‌شود.

ترانگزامیک اسید چقدر زمان می‌برد تا اثر کند؟

اثرات اولیه معمولاً از هفته ۸ تا ۱۲ شروع می‌شود.
برای رسیدن به نتیجه کامل و پایدار، استفاده مداوم به مدت ۳ تا ۶ ماه توصیه می‌شود.

آیا می‌توان هم‌زمان با رتینول استفاده کرد؟

به صورت تئوری، تداخل مخربی بین رتینول و ترانگزامیک اسید گزارش نشده است، اما ترکیب این دو ممکن است
باعث تحریک و خشکی پوست شود.
پیشنهاد متخصصین پوست:

• ترانگزامیک اسید: شب‌های زوج
• رتینول: شب‌های فرد

در پوست حساس بهتر است این دو ماده هم‌زمان استفاده نشوند.

نتیجه‌گیری؛ آیا ترانگزامیک اسید برای پوست انتخاب مناسبی است؟

جمع‌بندی علمی

ترانگزامیک اسید یکی از موثرترین و ایمن‌ترین مواد برای درمان لک‌های پوستی، ملاسما و لک‌های ناشی از آفتاب است.
این ماده در مطالعات سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، اثری قابل‌مقایسه با هیدروکینون اما با عوارض بسیار کمتر نشان داده است.
همچنین در تقویت سد دفاعی پوست، کاهش التهاب و بهبود قرمزی نقش مهمی دارد.

پیشنهاد بهترین روش مصرف برای بیشترین اثربخشی

• استفاده از سرم ۲ تا ۵ درصد، بسته به نوع پوست
• استفاده در روتین شب، همراه با مرطوب‌کننده
• ترکیب با ویتامین C یا نیاسینامید برای اثر دوبرابر
• استفاده مداوم حداقل ۸ تا ۱۲ هفته برای مشاهده نتایج
• استفاده روزانه از ضدآفتاب برای جلوگیری از بازگشت لک

مشاهده مقالات تخصصی مراقبت از پوست

برای آشنایی با بهترین روش‌های مراقبت از پوست و درمان‌های تخصصی،
پیشنهاد می‌کنیم از بخش مقالات پوستی سایت بازدید کنید:
مراقبت تخصصی پوست